Almanca Şimdiki ve Geniş Zaman / Präsens

Präsens, Almancada şimdiki ve geniş zaman yerine kullanılır. Diğer bir anlatımla, Türkçedeki gibi ayrı bir geniş zaman yoktur. Dolayısıyla Präsens Türkçeye hem şimdiki, hem de geniş zaman olarak aktarılabilir. Türkçedeki zaman eki: -ıyor, -iyor, -uyor, -üyor; -r, -ar, -er, -ır, -ir, -ur, -ür.

Şimdiki Zaman, eylemin belirttiği iş ve oluşun içinde bulunduğumuz zamanda gerçekleştiğini bildirir. Ayrıca bir işin sürekliliğini belirten geniş ve gelecek zaman değerini de aktarabilir.

Geniş Zaman, eylemin belirttiği işin her zaman yapıldığını, yapılmakta olduğunu, gelecekte de yapılacağını bildirir. Bu özelliğiyle bir bakıma geçmiş, şimdiki ve gelecek zamanı da kapsar.

Präsens eylemin birinci halinden, yani mastar halinden yapılır. Eylem mastar eki kaldırıldıktan sonra kişilere göre şu ekler getirilir:

fragen: sormak

ich   : frag-e   > -e   > ben soruyorum
du   : frag-st   > -st  > sen soruyorsun
er    : frag-t    > -t   > o soruyor
sie  : frag-t    > -t   > o soruyor
es  : frag-t    > -t   > o soruyor
wir : frag-en  > -en > biz soruyoruz
ihr : frag-t    > -t   > siz soruyorsunuz
sie : frag-en > -en > onlar soruyorlar
Sie : frag-en > -en > siz soruyorsunuz (nezaket)

Almancada Şimdiki – Geniş Zamanı çekerken 1. – 3. çoğul şahıslarda fiil mastar halinde yazılır.

Almancada genel kuraldan sapan kimi durumlar söz konusudur.

  • Güçsüz Fiil Çekimi

Kural | Regel -1:
Fiil kökü -d veya -t ile biterse 2. – 3. tekil ve 2. çoğul şahıslarda -e kaynaştırma harfi fiil kökü ile şahıs eki arasına eklenir.

Kural | Regel -2:
Fiil kökü -m veya -n ile biterse bazen 2. – 3. tekil ve 2. çoğul şahıslarda -e kaynaştırma harfi eklenir.

Bazen’in açıklaması:
Fiil kökü -m veya -n ile bittiğinde fiil kökü tek hece olarak okunuyorsa adı geçen (2. – 3. tekil ve 2. çoğul) şahıslar -e kaynaştırma eki almaz, ama tek hece olarak okunamıyorsa fiil kökü adı geçen şahıslarda şahıs eki arasına -e kaynaştırma eki alır.

Kural | Regel -3:
Şahıs bildirmeden gerçekleşen doğa olaylarını anlatan fiiller 3. tekil şahıs olan ES ile çekilir.

Bu doğa olaylarını anlatan fiiller şunlardır:

regnen: yağmur yağması
hageln: dolu yağması
schneien: kar yağması
blitzen: şimşek çakması
donnern: gök gürüldemesi

Kural | Regel -4:
Sonu -eln ile biten fiillerde şimdiki – geniş zamanı çekerken sadece 1. tekil şahısta fiil kökünün sonuna -e şahıs eki getirilmez. Bunun yerine fiil kökündeki -e ile -l yer değiştirir.

Örnek | Z.ß:
klingeln: zil çalmak

ich   : klingle

Kural | Regel -5:
Fiilin kökü -s, -ss(ß), -z ve -x ile biterse sadece 2. tekil şahısta -st şahıs ekindeki yerine sadece -t getirilir.

Örnek | Z.ß:
schwitzen: terlemek

ich : schwitze
du : schwitzt

  • Güçlü Fiil Çekimi

Güçlü fiillerde şimdiki – geniş zamanı çekerken fiil kökündeki sesli harf 2. – 3. tekil şahıslarda değişikliğe uğrar.

Bu değişiklik şöyledir:

e   > i veya ie
a   > ä
au   > äu
o   > ö

Kural | Regel -6:
Güçlü fiilin kökündeki -e uzun okunuyorsa -ie ye, kısa okunuyorsa -i ye dönüşür.

Kural | Regel -7:
Güçlü fiill çekiminde; fiil kökü -d veya -t ile biterse 2. – 3. tekil şahısta -e kaynaştırma eki almaz sadece 2. çoğul şahısta alır.

Örnek | Z.ß:

halten: tutmak, beslemek

ich   : halte
du   : hältst
er   : hält
sie  : hält
es  : hält
wir  : halten
ihr  : halt-e-t
sie : halten
Sie : halten

  • Modal Verben | Modal Fiiller

können : -e, -a bilmek, yetenek
wollen : istemek
sollen : -meli, -malı gerekmek
müssen : -meli, -malı gerekmek, zorunda olmak
dürfen : -e, -a bilmek izin almak
mögen : sevmek, hoşlanmak
möchen : istemek

Kural | Regel -8

Modal Fiileri çekerken 1. ve 3. tekil şahıslar aynı çekilir.